Digitale Veiligheid

Elk jaar worden miljoenen mensen in Nederland slachtoffer van online criminaliteit. Ook 1 op de 5 bedrijven wordt hiervan slachtoffer. Hier leest u wat u kunt doen om digitale criminaliteit te herkennen of te voorkomen. U leest ook wat u kunt doen als u toch slachtoffer bent. En u leest tot slot wat de gemeente doet.

Wat is digitale criminaliteit?

Digitale criminaliteit kan verschillende vormen aannemen. We maken verschil tussen gedigitaliseerde criminaliteit en cybercrime.

Gedigitaliseerde criminaliteit

Hier gaat het om criminaliteit waarbij daders ICT inzetten om traditionele misdrijven te plegen. Door het gebruik van ICT kunnen de daders op grotere schaal en sneller toeslaan. Er zijn verschillende vormen van gedigitaliseerde criminaliteit:

Betaalverzoekfraude

Een vorm van oplichting waarbij de oplichter u een betaal- of verzendverzoek stuurt. U moet dan een klein bedrag overmaken (vaak € 0,01) of gegevens invullen voor een verzending. Via de toegestuurde link komt u terecht op een valse website: een phishingsite. Als u uw inlogggevens invult, kan de oplichter inloggen op uw bankaccount. En zo kan hij geld overmaken naar zijn eigen rekening.

ID-fraude

Bij identiteitsfraude maken criminelen misbruik van valse of gestolen identiteitsgegevens. Ze kopen bijvoorbeeld op naam van iemand anders spullen zonder te betalen.

Spoofing

Een vorm van oplichting waarbij oplichters hun identiteit vervalsen. Ze doen zich bijvoorbeeld voor als een medewerker van de bank, een overheidsinstantie of een bekende. Zo proberen ze achter uw persoonsgegevens of pincode te komen of u (veel) geld afhandig te maken.

Grooming

Dit heet ook wel online kinderlokken en is strafbaar. In het geval van grooming legt een volwassene online contact met een kind. Bijvoorbeeld door zich voor te doen als kind of jongere. Het doel kan zijn om het kind te ontmoeten, pornografische foto’s of filmpjes te maken en seksueel misbruik te plegen.

Sextortion

Dreigen met het doorsturen van (pikant getinte) beelden als chantagemiddel.

Shamesexting

Wanneer seksueel getinte beelden in de verkeerde handen terechtkomen en ongewild verspreid worden.

Cybercrime

Bij deze vorm van criminaliteit richten de daders zich op een ICT-systeem zelf. Dat doen ze met behulp van bijvoorbeeld een computer, smartphone, smartwatch of tablet. Denk aan het overnemen van een computer, een netwerk plat leggen of het stelen van gegevens. Ook van cybercrime kennen we verschillende vormen:

Hacken

Wanneer iemand binnendringt in de computer van iemand anders. Het is strafbaar als dit gebeurt zonder toestemming van de eigenaar. Het doel van de hacker is de computer overnemen of gegevens stelen of onbruikbaar maken.

DDoS-aanvallen

Criminelen versturen hierbij enorm veel dataverkeer naar een server, website of app. Omdat er zoveel tegelijk verwerkt moet worden, is de dienst slecht of helemaal niet bereikbaar voor bezoekers.

Malware of ransomware

Schadelijke of kwaadaardige software die je systeem, netwerk of data op slot zet. Criminelen eisen vaak betaling om je weer toegang te geven tot systemen.

Wat kunt u doen als u slachtoffer bent?

Het is belangrijk dat u zich realiseert dat u niet de enige bent. Iedereen kan slachtoffer worden van digitale criminaliteit. Criminelen bedenken steeds weer wat nieuws om mails, appjes of aanbiedingen echt te laten lijken. Daarmee proberen ze mensen op te lichten. Bent u zelf slachtoffer, of is iemand in uw omgeving slachtoffer van digitale criminaliteit? Het is belangrijk om dan aangifte of melding te doen bij politie.

Als het om online fraude gaat, kunt u het ook melden bij de Fraudehelpdesk. Bent u geld kwijtgeraakt, of vermoedt u dat u geld hebt overgemaakt naar een oplichter? Neem dan ook zo snel mogelijk contact op met uw bank.

Naast het doen van aangifte, zijn er verschillende instanties die u verder kunnen helpen. Bijvoorbeeld met emotionele steun en juridische hulp. Of met het verder beperken van risico’s. Zo kunt u onder andere terecht bij:

Wat kunt u doen om digitale criminaliteit te voorkomen?

Met onderstaande tips maakt u het criminelen moeilijker om cybercrime te plegen:

  • Zorg voor veilige wachtwoorden.
  • Doe meteen updates als die er zijn.
  • Gebruik zoveel mogelijk tweestapsverificatie.
  • Gebruik een virusscan.
  • Maak regelmatig een back-up.
  • Altijd eerst checken, dan pas klikken.
  • Check reviews van websites waar u iets wilt bestellen. Als een aanbod te mooi lijkt om waar te zin, is het dat vaak ook.
  • Ga niet zomaar in op verzoeken om snel geld over te maken. Controleer eerst of u met de juiste persoon of instantie te maken hebt.
  • Check of uw gegevens (email en/of wachtwoorden) zijn gelekt of gestolen. Dat kan via Have I Been Pwned of Check je hack van de politie.
  • Ontdekt of hoort u verdachte zaken en maakt u zich zorgen om iemand? U kunt anoniem melding maken van digitale criminaliteit bij het onafhankelijke meldpunt Meld Misdaad Anoniem (M.).

Op de website Veilig Internetten vindt u filmpjes en uitleg over welk risico u loopt en wat u kunt doen.

Wat kunt u als ondernemer doen? 

Het midden- en kleinbedrijf (mkb) en zelfstandigen zonder personeel (zzp) zijn steeds vaker slachtoffer van digitale criminaliteit. De gevolgen zijn groot als het mis gaat: naar schatting gemiddeld € 270.000 voor Nederlandse mkb’ers. 

  • Bezoek de website van het Digital Trust Center. Daar vindt u informatie en advies over digitale bescherming van uw onderneming. U kunt onder andere leren over de 5 basisprincipes van veilig digitaal ondernemen. En u kunt op basis van een vragenlijst de risicoklasse van uw bedrijf inschatten.
  • Doe een aangifte bij de politie of de Fraudehelpdesk na een online aanval of oplichting.

Wat doet de gemeente?

Cybercrime en de aanpak van gedigitaliseerde criminaliteit heeft prioriteit in het Integraal Meerjarenbeleidsplan Veiligheid (IMV). De gemeenten in Noord-Holland, de politie en het Openbaar Ministerie (OM) willen cybercrime en gedigitaliseerde criminaliteit hard aanpakken. Zij gaan breed samenwerken om cybercrime steeds moeilijker en voor daders riskanter te maken.